Lepelaars op antieke tegels

Polychrome kwadraattegels zijn op de met de hand geschilderde vloertegels na zo'n beetje de vroegste tegels die zijn vervaardigd. Ze dateren al van ca.1570. De vroegste exemplaren zijn vrijwel zeker nog uit de vrije hand geschilderd zonder gebruikmaking van een spons. Ze worden vanuit de literatuur toegeschreven aan Middelburg, maar zouden ook in de Zuidelijke Nederlanden geproduceerd kunnen zijn. Op polychrome kwadraattegels staan vooral diervoorstellingen afgebeeld. De voorstelling van goed lijkende lepelaars ben ik tot op heden alleen (nog) maar op kwadraattegels tegen gekomen. Op andere tegeltypen staan soms wel vogels afgebeeld die mogelijk een lepelaar moeten voorstellen maar niet erg gelijkend zijn. Als voorbeeld onderstaande vogel met als hoekvulling ossenkoppen. Deze wordt in het Mededelingenblad Vrienden van de Nederlandse Ceramiek 1975/1976 aangeduid als lepelaar.

Gravure met de voorstelling van een lepelaar. Uit de serie vogels van Adriaen Collaert eind 16e eeuw. De vogel staat met wel hele grote zwemvliezen afgebeeld wat niet klopt.

Lepelaars op antieke tegels, eind 16/17e eeuw

De linker tegel met de  primitieve voorstelling van een lepaar is waarschijnlijk vrij uit de hand geschilderd zonder gebruikmaking van een spons.

 

 





Tegel met een lepelaarachtige vogel hoewel er bij mij twijfel bestaat. Het is ook mogelijk dat het hier om een eendachtige vogel gaat. 17e eeuw.

 

De Nederlandse broedpopulatie van lepelaars staat er op dit ogenblik goed voor. T.o.v. van een aantal jaren geleden heeft de populatie zich prima hersteld tot ongeveer 1000 broedparen. Een fors aantal broedt nu op de Waddeneilanden. Ze zijn daar naar toe verhuisd omdat daar nog geen vossen voorkomen.