Beroepen: Marskramers op antieke tegels


 De “Marskramer” op tegels…

Door de eeuwen heen verdienden veel mensen hun brood door met hun handel (gebonden op de rug) naar potentiële kopers toe te gaan, te trekken. Ze werden ook wel rondtrekkende handelaren genoemd. Zij handelden in de zomerperiode en in de winterperiode rustten ze in de eigen woonplaats uit. Al vanaf de 16e eeuw tot eind 19e eeuw worden deze rondtrekkende handelaren door diverse schilders, tekenaars, graveurs en kunstenaars op schilderijen, tekeningen en gravures vereeuwigd. Ook vinden we ze terug op allerlei Nederlandse tegels in verschillende perioden.

De marskramer was door de eeuwen heen internationaal erkend en zijn ‘beroep’ werd aangeduid met verschillende namen. Al naargelang hun koopwaar en diensten kun je de marskramers in 5 groepen onderverdelen : De ketellappers / koperslagers: zij waren de grootste groep rondtrekkende handelaren. Ze herstelden en verkochten koperen potten, pannen, keukengerief en sloten. Apparatuur voor een smidsvuur namen ze af en toe in een rugmand mee. De lantaarnaker is gelieerd aan de koperslager. De textieldragers / pakdragers: zij handelden in mutsen, kousen, beddengoed, kant, zijde, hoeden, laken, linnen en katoenen weefsels. De snijders: zij waren gespecialiseerd in het castreren van paarden, varkens, stieren en schapen. Soms dreven zij ook handel in deze dieren, terwijl zij het beroep van veekoopman koppelden aan dat van veearts. De haarhandelaars: ze kochten het haar van jonge boerendochters op en verkochten dit aan de pruikenmakers. De kramers allerhande: de bekende straatventers die huis aan huis allerhande koopwaar en diensten aanboden. De rondtrekkende en rustende marskramer is altijd herkenbaar door de mand en stok als attribuut.  Hij droeg zijn koopwaar in grote manden of kastjes op de rug en ze hadden een stok. 

Een voornaam Nederlandse/Duits 19e eeuwse lakenhandelaar's familie (C&A -Clemens en August Brenninkmeijer) is een mooi voorbeeld van de ontwikkeling die de van oorsprong rondtrekkende lakenhandelaren hebben gemaakt.


Coll: P. van de Weijer

17e eeuwse tegel - Stoffenkoopman - ca 1650 – naar een prent van Holbein . De overeenkomsten tussen tegel en prent  zijn frappant: dezelfde voorstelling van een rondtrekkende stoffenkoopman ; de manier van het opstapelen van de linnengoed de vorm van de mand met het draagdakje boven het hoofd



Fotoalbum: Marskramers op antieke tegels, 17e eeuw


Twee speltegels met marskramers. Omstreeks 1770. De maat is 17 x 17 cm.



Fotoalbum: Marskramers op antieke tegels, 18e/19e eeuw