Marterachtigen op antieke tegels


Tegel met een marterachtige w.s. een wezel. 1e helft 17e eeuw.

In het boekje "Dieren op tegels" geschreven door Jan Pluis, M. van de Akker en H.E. Muller wordt bij het hoofdstuk Zoogdieren een soortgelijke tegel als bovenstaand benoemd als zijnde de voorstelling van een wezel (bladz. 77). Gebaseerd op de afbeelding ervan op een gravure van Abraham de Bruyn uit 1583.
De vijf op deze pagina vertoonde voorstellingen van wezels lijken allemaal uit dezelfde spons geschilderd te zijn dus moeten we er vanuit gaan dat men inderdaad de wezel bedoeld heeft. Maar wel, de tegelschilders beseften dat niet, met de staart van een hermelijn of wellicht een bunzing.

Soms is het moeilijk om met een grote mate van zekerheid te bepalen welke voorstelling op een antieke tegel is geschilderd. Zo ook bij het vaststellen om welke soort van de verschillende marterachtigen het precies gaat als voorstelling op antieke tegels. Althans als er geen gravure voorhanden is. 
Marterachtigen zijn roofdieren die tamelijk verborgen leven en maar weinig gezien worden. In Nederland gaat het om de wat grotere soorten das en visotter, en de wat kleinere rovertjes bunzing, wezel, hermelijn, nerts, boom- en steenmarter. De wezel en hermelijn  lijken qua grootte vrij veel op elkaar met dien verstande dat de hermelijn een veel langere staart heeft en in de wintermaanden wit is. De wezel is het hele jaar bruin en heeft een kortere staart dan de hermelijn. De bunzing is weer wat groter dan hermelijn en wezel. De steen- en boommarter hebben ongeveer de grootte van een bunzing. 
De nerts betreft de Amerikaanse nerts waarvan een aantal ontsnapte exemplaren zich goed stand houden in de Nederlandse natuur, maar deze soort ontbrak in de 17e eeuw eeuw nog in Nederland.
 De das en visotter zijn qua formaat wat grotere inheemse marterachtigen. De visotter bekend als afbeelding op tegels maar de das ben ik (tot nu toe) nog niet op tegels  tegen gekomen.  


Wezel op antieke tegels

Tegels met een marterachtige w.s. een wezel. Omstreeks 1600. Snorharen soms wel, soms niet geschilderd.


Kwadraattegel met een wezel. Ca. 1600


Visotter op antieke tegels

Drie tegels met visotters. Met een vis in de bek. 17e eeuw.

Drie tegels, geschilderd uit een en dezelfde spons, laten een bever zien met een vis in de bek. Waarom een bever? De voorstelling is ontleend aan een houtsnede van Jost Amman (1569) en later in een boek van Heinrich von Hövel, waarin genoemde houtsnede wordt beschreven als een bever. Maar een bever met een vis in de bek klopt natuurlijk niet. Daarom denk ik eerder dat het hier om een visotter moet gaan. Wat natuurlijk mogelijk is dat men toen nog geloofde dat een bever vis eet.


Wan Li tegel met visotter. Met een vis in de bek. 17e eeuw.